Biografie nietuzinkowych postaci napisane z empatią. Eseje, które pokazują, w jak dziwnej epoce przyszło nam żyć. Wiersze, które dotykają czułych strun, reportaż będący poezją i powieści, w których jest miejsce na zabawę z gatunkami literackimi.

Książki nominowane do 29. edycji Nagrody Literackiej "Nike" mierzą się z ograniczeniami zarówno naszej wyobraźni, jak i ram gatunkowych samej literatury. Zadają ważne pytania, ale nie dają jednoznacznych odpowiedzi. Czasem wręcz programowo od nich uciekają.

Oto 20 książek nominowanych do Nagrody Literackiej "Nike" w edycji 2025.

Gratulacje!

O wszystkich...

- Czy na liście nominowanych do Nike są ubiegłoroczne hity - pyta Aleksandra Sobczak w podcaście 8:10, który dla Was nagraliśmy.

Masowych hitów może i nie ma, ale są książki czytane i komentowane. Są też niespodzianki i książki "przegapione". Ale tegoroczna Nike świetnie chyba oddaje to, co w duszy czytelników gra.

O nich - książkach nominowanych - porozmawialiśmy, ale też o tym, po co nam taka lista, co może z niej dla siebie wyciągnąć i czym dzisiaj są nagrody literackie.

Bez lukru. Ale też bez podlizywania się komukolwiek. Warto myślę nas posłuchać.

250 spotkań autorskich w ciągu 3 lat? Sławek Gortych to na pewno jeden z najbardziej zapracowanych polskich pisarzy. Jego książki sprzedają się w nakładach przekraczajacych 100 tys. egzemplarzy, a Autor dla pisania porzucił stomatologię. Kim jest Gortych? W rozmowie, której lekturę wam dziś polecam, opowiada o swoich dziadkach, którzy do Polski przyjechali po 1945 roku z Bośni, miłości do górskich schronisk, dolnośląskiej historii i reakcjach na jego głośny coming-out. *** Sławek Gortych: - Gdy miałem jakieś siedem lat, często chodziliśmy z babcią po Bolesławcu na spacery, na...

I to jest proza! Jeśli nie znacie Bawołka (jak to możliwe), to polecam nadrobić. Wydaje mi się, że "Litania" to dobry tytuł na pierwsze z Bawołkiem rendez-vous.

***

"Koniec świata prędko nie nastąpi, wcześniej ja umrę, gdy ścieżka za mną gęsto zarośnie", deklaruje narrator jednej z kilkudziesięciu krótkich opowieści, które składają się na niezwykłą "Litanię" Waldemara Bawołka.

Tytuł każdego z pomieszczonych w tym tomie próz to kolejne wezwanie w długiej litanii. Zaczyna Bawołek od wezwania do "świętej Maryi". "Święta Maryjo, wybaw mnie od zła wszelkiego". I opowiada surrealistyczny apokryf o...

Może to nie jest dobry dzień na wspomnienie o dobrej prozie? A może właśnie idealny? Czytanie bywa ucieczką do innych, wcale nie dużo lepszych, światów. Joanna Lech napisała książkę o epickim rozmachu, która jednocześnie nie przytłacza. W języku czuć poetkę, a w treści - czułą narratorkę, jakkolwiek to sformułowanie ryzykowne. Leo wraca do rodzinnego domu. "Ostatni raz był tu na jej pogrzebie. Wtedy też wiało. Po tym, jak wszyscy się rozeszli, jeszcze długo stał sam. Był skostniały z zimna i rozpłakał się ukradkiem, gdy grabarze rzucali na nią niedbale grudy, przeklinając zamarzniętą...

Poeta i tłumacz. Przełożył m.in. "Syna Jezusa" Denisa Johnsona, "Nowe jedwabne szlaki" Petera Frankopana i "Inne życie" Jodie Chapman.

Był to intelekt nieokiełznany. Razem z Pawłem Soszyńskim sprawiali, że bary stawały się katedrami intelektu.

Pisze się tragiczna historia literatury tych czasów.

Wspomnienie znajdziecie u Jacek Dehnel.

Tu więcej o Szymonie

Wojciech Szot: Sześciolatka Olga Rafałówna „podeszła do pieca i manipulując z ogniem, spowodowała zapalenie się na niej sukienki". Był rok 1928. Ile dzieci pracowało w polskich fabrykach? Magdalena Kopeć, autorka książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy": Niezwykle trudno to ustalić. Dokumentacja fabryk — zwłaszcza z XIX wieku — jest szczątkowa. Wiemy na przykład, że gdy w 1876 roku przyjrzano się przebiegowi kariery zawodowej majstrów szklarskich ze Śląska, okazało się, że co trzeci z nich zaczął pracę przed dwunastym rokiem życia. Funkcjonowało już...

- Chodziło mi po głowie, aby prezydenta Dudę przeprosić - mówi Jakub Żulczyk w rozmowie, którą znajdziecie dzisiaj w moim miejscu pracy. - Tak na złość, żeby się odczepili - dodaje pisarz, który za chwilę będzie miał premierę nowej książki, "Kandydat". - Ta sprawa niesamowicie wpłynęła na moje życie. Dostałem nową funkcję publiczną. Do roli pisarza, gościa od popularnych seriali i autora podcastu o trzeźwieniu, doszła rola pieniacza z internetu - mówi Jakub Żulczyk. *** Żulczyk: Gdy patrzę na polityków, mam wrażenie, że są zamknięci w bańkach i grają w grę, której reguły zostały...

- Trzeba na nowo ustalić relacje między autorami, wydawcami, pośrednikami, skończywszy na księgarniach stacjonarnych i sklepach internetowych - mówi Marek Korczak, dyrektor generalny wydawnictwa Czarna Owca. *** Najpierw Joanna Kuciel-Frydryszak, autorka "Chłopek" poinformowała o tym, że domaga się od swojego wydawnictwa nowego podziału zysków z bestsellerowej książki. Następnie pisarze na platformach społecznościowych zaczęli opowiadać o zarobkach i stosunkach z wydawcami.- Stawiano mnie w pozycji kogoś, kto powinien się wstydzić, bo inni się nim i jego wytworem zajmują - mówiła...

- Stawiano mnie w pozycji kogoś, kto powinien się wstydzić, bo inni się nim i jego wytworem zajmują. Ten rodzaj wstydu za pisanie towarzyszy mi do dzisiaj — mówi Inga Iwasiów w rozmowie, którą znajdziecie w moim miejscu pracy. *** Od tygodnia pisarki i pisarze opowiadają w mediach społecznościowych o tym, jak wygląda ten zawód. O jego ciemnych stronach, poczuciu krzywdy, bycia wykorzystywanymi. Iwasiów, autorka kilku powieści, zbiorów opowiadań, esejów, dokłada coś chyba fundamentalnego — wstyd. - Mnie brakuje dyskusji o prestiżu literatury — mówi pisarka. Iwasiów — Bo...