Jęknąłem wcale nie cicho, gdy przeczytałem opis nowej powieści Tomasza Różyckiego. Blokowe opowieści z czasów PRL wydają się tematem przetrawionym przez literaturę. Tematem, z którego trudno wycisnąć krew i pot. Choć Różyckiemu kibicuję od lat, miałem obawy. Bo się już Różycki trochę spalił na "Ijaszu", będącym propozycją literacko ciekawą, ale dla wąskiego bardzo grona czytelników. A tu te bloki. No po co Ci to panie poeto, po co? Pytałem głośno, bo ja rozmawiam z autorami czasem bez ich udziału. A jednak Różyckiemu się udaje. To ballada, mit, legenda. Antropologia blokowiska...

- Muzeum jest instytucją pokazującą przeszłość, ale skierowaną do przyszłości - mówi profesor Krzysztof Pomian w rozmowie, która dzisiaj ukazała się na łamach mojego miejsca pracy. Pomian: - Podstawową funkcją muzeum jest przechowywanie posiadanej przez nie kolekcji i jej przekazywanie w dowolnie odległą przyszłość. Na nią nakłada się druga funkcja, która często z nią koliduje - udostępniania kolekcji. Eksponowanie przedmiotów to jednocześnie narażanie ich. Mimo wyrafinowanych technik, jakimi dzisiaj dysponujemy, zawsze wystawienie przedmiotu na światło dzienne jest ryzykowne. Co jest...

"Co to było w nocy / że tak zaśliniłam poduszkę", zastanawia się Genowefa Jakubowska-Fijałkowska, laureatka m.in. Nagrody im. Wisława Szymborska w jednym z wierszy zgromadzonych w tomie "Wiwisekcja". Tomie, do którego miałem zaszczyt napisać kilka zdań na okładkę. Oto one. W czasach radykalnej empatii, czułych narratorów i przyjaznego motywowania, poetka ta proponuje lirykę (pozornie) nieczułą, zwłaszcza wobec samej siebie. Lirykę nie oszczędzającą nikogo - zarówno czytelnika, jak i autorskiej persony. To poezja zirytowana, niedospana, politycznie zorientowana, ale też bezradna,...

- Norma językowa nie odpowiada naszym czasom. Działania normatywne były to często działania obronne - miały uchronić nasz język przed obcymi wpływami, miały scalić go po trudnych doświadczeniach historycznych - mówi mi w dzisiejszej GW znany wam zapewne z mediów społecznościowych językoznawca, Mateusz Adamczyk. ADAMCZYK: - Normę językową tworzyły elity, a w związku z brakiem edukacji stała się ona niedostępna innym warstwom społecznym, co tylko pogłębiło podziały. Powszechność szkolnictwa pozwoliła jakoś to wszystko wyrównać, ale nie czarujmy się - nie ma w Polsce równego dostępu do...

- Nie jestem Sokratesem, a wy nie jesteście Platonami - powiedziała podczas pierwszego wykładu. Mimo to - jak zapewniła - zajęcia będą oparte na dialogu, a zajęcia będą “zdyscyplinowaną zabawą”, bo “improwizacja to nie tutaj”. - Nazywam się Elizabeth Finch. To tyle, dziękuję. Po takim wstępie czytelnik może tylko rozsiąść się wygodnie w fotelu, położyć na kocu i oczekiwać opowieści o kobiecie-przewodniczce, kimś nietuzinkowym, kogo cechuje nienaganna postawa, delikatna elegancja i odrobina ekscentryczności. Gdyby próbować sobie wyobrazić bohaterkę nowej powieści Juliana Barnesa,...

Uładzimir Niaklajeu w przekładzie Adama Pomorskiego dla Państwa. Właśnie ukazał się monumentalny wybór poezji Niaklajeu, "Sam" z przekładami wzmiankowego, Zadury, Seniucha i Andersa. "Poeta to nie ten, co sławi wolność w słowach, A ten, co ginie w walce o swobodę" - pisał w 1976 roku Niaklajeu. W 2011 roku w więziennej celi notował: "Kiedy wyjdę z tej turmy na wolę, Kląć nie będę ni losu, ni doli, Jeno stanę dębem w szczerym polu, Żeby szumieć zielono dowoli" To jest niezwykły życiorys opowiedziany w wierszach. Warto sięgnąć, choć niekiedy to dykcja już zupełnie démodé.

Jarosław Iwaszkiewicz dla Państwa. Ale zaśnijcie.

Kim jest geniusz? Ekscentrykiem (ekscentryczką), któremu wolno więcej? Czy wystarczy sam talent? Co musi mieć geniusz? A może czego nie może mieć? Stawiam pytania i szukam odpowiedzi.

Wolter był geniuszem - niewiele osób zaprzeczy. Krystian Lupa był (i nadal jest) przez wielu uważany za teatralnego geniusza. A siostry Kardashian? Czyż nie są geniuszkami epoki zasięgów?

O tym, kim są "geniusze", przeczytacie jak klikniecie w sekcję komentarzy i podążycie za podanym kierunkiem zwiedzania.

---

Prawdopodobnie pierwszym, który zdał sobie sprawę z tego, że samo dzieło nie wystarczy, by zostać uznanym...

W ciepła noc wiersz ku ochłodzie. Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki dla Państwa. Wiersz z "Więzi" 4/2022.

Antanas A. Jonynas był do dziś poetą mi zupełnie obcym. Powoli jednak się zaprzyjaźniamy dzięki tomowi "Inna się nocą zdaje delta dłoni" w przekładzie Adama Pomorskiego i Rasy Rimickaité.