- Czy na liście nominowanych do Nike są ubiegłoroczne hity - pyta Aleksandra Sobczak w podcaście 8:10, który dla Was nagraliśmy.

Masowych hitów może i nie ma, ale są książki czytane i komentowane. Są też niespodzianki i książki "przegapione". Ale tegoroczna Nike świetnie chyba oddaje to, co w duszy czytelników gra.

O nich - książkach nominowanych - porozmawialiśmy, ale też o tym, po co nam taka lista, co może z niej dla siebie wyciągnąć i czym dzisiaj są nagrody literackie.

Bez lukru. Ale też bez podlizywania się komukolwiek. Warto myślę nas posłuchać.

250 spotkań autorskich w ciągu 3 lat? Sławek Gortych to na pewno jeden z najbardziej zapracowanych polskich pisarzy. Jego książki sprzedają się w nakładach przekraczajacych 100 tys. egzemplarzy, a Autor dla pisania porzucił stomatologię. Kim jest Gortych? W rozmowie, której lekturę wam dziś polecam, opowiada o swoich dziadkach, którzy do Polski przyjechali po 1945 roku z Bośni, miłości do górskich schronisk, dolnośląskiej historii i reakcjach na jego głośny coming-out. *** Sławek Gortych: - Gdy miałem jakieś siedem lat, często chodziliśmy z babcią po Bolesławcu na spacery, na...

I to jest proza! Jeśli nie znacie Bawołka (jak to możliwe), to polecam nadrobić. Wydaje mi się, że "Litania" to dobry tytuł na pierwsze z Bawołkiem rendez-vous.

***

"Koniec świata prędko nie nastąpi, wcześniej ja umrę, gdy ścieżka za mną gęsto zarośnie", deklaruje narrator jednej z kilkudziesięciu krótkich opowieści, które składają się na niezwykłą "Litanię" Waldemara Bawołka.

Tytuł każdego z pomieszczonych w tym tomie próz to kolejne wezwanie w długiej litanii. Zaczyna Bawołek od wezwania do "świętej Maryi". "Święta Maryjo, wybaw mnie od zła wszelkiego". I opowiada surrealistyczny apokryf o...

- Słowo „żona" leży na mnie jak ulał - mówi Renata Lis w rozmowie, którą dzisiaj bardzo bym chciał, żebyście przeczytali. Bo to rozmowa o szczęściu w świecie, który przyzwyczaił nas do tego, że pełnia szczęścia nie jest naszym udziałem.

Rozmawiamy z okazji premiery nowej książki Lis, "Moja ukochana i ja. Ślub".

***

Wojciech Szot - Marzyłaś o ślubie?

Renata Lis - Nigdy w życiu. Odkąd pamiętam, byłam przeciwko. Aż nagle się to zmieniło. Można powiedzieć, że jako żona jestem dla siebie największym zaskoczeniem.

WSZ - Kiedyś myślałem podobnie - ślub to bzdura. Ale może był to efekt tego, że...

Wojciech Szot: Sześciolatka Olga Rafałówna „podeszła do pieca i manipulując z ogniem, spowodowała zapalenie się na niej sukienki". Był rok 1928. Ile dzieci pracowało w polskich fabrykach? Magdalena Kopeć, autorka książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy": Niezwykle trudno to ustalić. Dokumentacja fabryk — zwłaszcza z XIX wieku — jest szczątkowa. Wiemy na przykład, że gdy w 1876 roku przyjrzano się przebiegowi kariery zawodowej majstrów szklarskich ze Śląska, okazało się, że co trzeci z nich zaczął pracę przed dwunastym rokiem życia. Funkcjonowało już...

Zmarł pisarz, który przez dekady był jednym z najważniejszych kandydatów do Nobla. Bezkompromisowy, wyjątkowy twórca - więziony w ojczyźnie za literaturę, uchodźca, a przy tym naprawdę świetny pisarz. *** - Kolonializm i jego upadek to był bardzo gwałtowny proces, którego efektem jest trudny do zakończenia cykl przemocy - mówił w rozmowie, która stała się kanwą do dużego tekstu, jaki napisałem przed dwoma laty w "Wyborczej". "Pociski były sposobem na fizyczne ujarzmienie. Język ujarzmiał dusze" - pisał w klasycznym eseju "Decolonising the Mind" (Dekolonizując umysł) Ngugi wa...

Mamy prezydentkę! Grażyna Plebanek, pisarka i eseistka, została wybrana na stanowisko prezydentki Europejskiej Rady Pisarzy. Jej kadencja potrwa dwa lata. „To wielki krok dla polskiej literatury — i dla europejskiego dialogu między słowami" — napisała Unia Literacka w jednym ze swoich profili na platformach społecznościowych. W rozmowie z "Wyborczą" Plebanek podkreśliła, że to pierwszy raz w historii tej organizacji, gdy przewodniczyć będzie jej osoba z kraju będącego dawniej za "Żelazną kurtyną". Więcej - w moim miejscu pracy.

- W Stanach pytają mnie o polskich studentów. Uważam, że są bardziej kreatywni, Polska kształci rebeliantów - mówi Ewa Domańska, profesor nauk humanistycznych związana z UAM i profesor wizytująca na Stanford University. Domańska zajmuje się m.in. metodologią, teorią i historią historiografii, a także nowymi tendencjami w badaniach humanistycznych. Ale zanim o teorii, czas na praktykę. *** Wojciech Szot: Czego historyk może się nauczyć w domu pogrzebowym? Prof. Ewa Domańska: Przekroczenia kulturowo-społecznej refleksji nad śmiercią w stronę jej biologicznej materialności,...

"Radykalne tłumaczenie" zbioru "Heart Lamp" indyjskiej pisarki Banu Mushtaq zdobywa Międzynarodową Nagrodę Bookera. Jury po raz pierwszy w historii nagrody wyróżniło tom opowiadań. I po raz pierwszy nagrodziło osobę piszącą w języku kannada, oficjalnym język stanu Karnataka w południowych Indiach. Nagrodę otrzymała również Deepa Bhasthi, która przełożyła książkę na angielski. Bhasthi jest pierwszą wyróżnioną Miedzynar. Bookerem tłumaczką z Indii. *** "Heart Lamp" to zbiór 12 opowiadań portretujących napięcia rodzinne i społeczne, w których Banu Mushtaq skupia się na opisaniu...

Andrzej Dybczak za “Las duchów” otrzymał Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego! Gratuluję! *** To wspaniała książka o podróży na Syberię. Dybczak rusza śladem dwóch eksponatów - “porge”, figurek kultowych Sekulpów. Zabiera ze sobą ich zdjęcie. Będzie je pokazywał swoim rozmówcom. A oni? Będą nagle milknąć, zasypiać, odchodzić, gniewać się. Ale finalnie uda się Dybczakowi trafić do celu. Tylko, że cel wyprawy się zmienia, a może nigdy do końca go nie było? W ostatniej scenie “Lasu duchów”, jednego z dwóch reportaży, które państwo znajdą w tej książce, Dybczak jest o krok od...